Hem Hastalık Hem de Sosyal Bir Sorun: ''HEPATİT''

		Hepatit B nasıl bulaşır? HBV insandan insana virüs taşıyan kan ya da vücut sıvılarına temasla bulaşır. Batı Avrupa’da enfeksiyonların büyük bölümü hasta kişiyle cinsel temas ya da iğne ve enjektör paylaşımı yoluyla bulaşır. Asya ve Orta Doğu’da HBV en yaygın olarak anneden çocuğa geçer. Diğer bulaşma yolları ise virüsü taşıyan bireylerle diş fırçası, tıraş bıçağı gibi kişisel eşyaların ortaklaşa kullanılması ve dövme ve piercing için sterilize edilmemiş alet kullanımıdır. Hepatit B virüsü bulaştığında karaciğer nasıl etkilenir? Hepatit B ile enfekte çoğu birey herhangi bir belirti ya da semptom göstermez. Ancak siroz ve karaciğer kanseri açısından çok daha büyük bir risk taşırlar. Hastalık yenidoğan döneminde virüs bulaşan bireylerin yaklaşık %90’ında, çocukluk döneminde bulaşanların %20, erişkin dönemde bulaşanların %5’inde kronik (müzmin) hale gelir. Hepatit B virüsü açısından inaktif taşıyıcı olarak adlandırılan bireylerde virüsün çoğalma hızı oldukça düşük ve karaciğer testleri normaldir. Bu gruptaki hastalar tedavisiz izlenmektedir.

Enfekte kişilerin %15-25'inde virüsün çoğalma hızı yüksektir ve HBV kaynaklı karaciğer hastalığı gelişir. Virüs yüküne de bağlı olmakla birlikte genç yaşta enfekte olanlarda 15-20 yılda, ileri yaşta enfekte olanlarda  7-8 yıl içinde, normal karaciğer dokusunun yerini ölü skar dokusunun alması demek olan siroz ortaya çıkar.

Hepatit B’li bir kadın çocuk sahibi olabilir mi?

Evet. Ancak anne adayının doktor takibinde olması gerekir. Gebeliğinin son aylarında gerekirse hepatit B için tedavi alması ve doğumun hemen ardından bebeğin aşılanması gerekir. Doğum yönteminin sezeryan ya da normal doğum olması bulaş için dezavantaj teşkil etmez.

Hepatit B nasıl tedavi edilir?

Kronik HBV’yi vücuttan tamamen yok edecek bir tedavi seçeneği günümüzde yoktur. Ancak daha ağır ve hayati tehdit oluşturan hastalıkları önlemeye yardım eden iki tip tedavi bulunmaktadır. İnterferon tedavisi  antiviral ve bağışıklık sisteminin enfeksiyona yanıtını güçlendirmek yoluyla etki gösterir ve iğne şeklinde uygulanır. Direk etkili antiviral tedavi ise virüsün çoğalmasına müdahale ederek, böylece kandaki virus miktarını azaltmak suretiyle etkili olur ve tablet şeklinde kullanılır.
Tedavi şunları hedefler:

• Kandaki virüs miktarının azaltılması
• Bu miktarın zaman içerisinde mümkün olan en düşük seviyede tutulması

Tedavinin sonlandırılması ise HBsAg’ye karşı bağışıklığın (Anti-HBs) oluşması ile gerçekleşir.

	Hepatit B’nin yayılmasını önlemenin en iyi yolu . Aşılama, HBV’ye karşı başlıca korunma yöntemidir. . Gebelik sırasında mutlaka HBV için tarama yapılmalıdır. . HBV’nin yayılmasını önlemek için risk faktörlerini anlamak ve virüse maruz kalmaya yol açabilecek durumlardan kaçınmak gerekir.

HEPATİT C (HCV)  

Hepatiti C'nin Hepatit B den farklı bir özelliği var mı ve belirtileri nelerdir?

Hepatit C (HCV) de karaciğere zarar veren hepatitis C denilen bir virüs neden olur. İnsandan insana kan ve kan ürünleri ile bulaşır. Ayrıca ortak iğne kullanımı ve cinsel temas yoluyla da bulaşabilir.Hepatit C’li birçok hastada bulgu ya da belirti yoktur. Ancak bazı hastalarda halsizlik, yorgunluk, bulantı, kas eklem ağrısı ve kilo kaybına neden olabilir. Hepatit C hastalığı tedavi edilmediğinde uzun yıllar sonra karaciğerde sertleşme, büzüşme ile kendini gösteren siroza neden olabilir. Sirozu olan hastaların çoğunda da şikayet yoktur. Sirotik hastalarda ileri dönemde karında şişme, kol ve bacaklarda incelme, ciltte sararma, morluklar, kanamaya eğilim artışı, nefes darlığı, aniden gelişen şuur değişikliği ve koma görülebilir.

Hastalığın yaygınlığı ve doğal seyri nasıldır?

Tüm dünyada 170 milyondan fazla insan hepatit C ile yaşamaktadır. Ülkemizde hepatit C sıklığı yaklaşık %1 civarındadır. HCV bulaşan kişilerin yaklaşık %15-20’si 6 aylık bir sürenin sonunda tamamen iyileşir. %80-85’İ ise kronik hepatit C ile infekte birey haline gelir. Bu kişilerin %20'sinde ise sonunda karaciğer kanserine dönüşme riski olan siroz gelişir.

		Nasıl tanı konulur? Tanı ancak bu hastalığı aramaya yönelik testler yapıldığında konulabilir. Önce anti-HCV testi yapılır. Anti-HCV pozitif bireylerde eğer virüsün çoğalmasını gösteren HCV RNA testi pozitif ise HCV infeksiyonundan bahsedilebilir.  Ancak anti-HCV pozitifliği kişide bağışıklığın geliştiği anlamına gelmez. Bireyde ileride yeniden HCV bulaşı olur ise tekrar hasta olabilir.

Hepatit C nasıl bulaşır?

İğne ve şırıngaların ortaklaşa kullanılması, virüs bulaşmış kan ile yapılan nakiller ya da enfekte kişilerden alınan organ nakilleri ve anneden çocuğa aktarma bu bulaşma yolları arasındadır. Hepatit C virüsü taşıyan kişiyle cinsel temas ve enfekte kişinin kanının bulaşmış olabileceği tıraş bıçağı ya da diş fırçası gibi kişisel bakım eşyalarının ortak kullanılması da bulaşmada rol oynar.

Anneden bebeğe hepatit C bulaşır mı?

Hepatit C virüsü taşıyan anne, mikrobu bebeğine bulaştırabilir. Bu olasılık %5 civarındadır. Virüs bebeğe doğumdan önce ya da doğum sırasında geçebilir. Virüs, sütle bulaşmaz. Hepatit C’li annelerin bebeklerinin kanında 18. aya kadar anneden geçen anti-HCV antikoru bulunabilir. Bundan dolayı bu süre tamamlana kadar, bebekte saptanan anti-HCV çocukta hastalık olduğu anlamına gelmez.

Hepatit C’’nin yayılmasını önlemenin en iyi yolu nedir?

HCV için aşı bulunmadığından, tek korunma yolu risk faktörlerini anlamak ve virüse maruz kalmaya yol açabilecek durumlardan kaçınmaktır.

Hepatit C virüsü bulaşmış karaciğer ne gibi sağlık sorunları yaratır?

HCV ile enfekte olan kişilerin çoğu hiçbir belirti ya da semptom göstermez. Kronik HCV zamanla siroza ve karaciğer yetmezliğine yol açabilir. HCV ile ilişkili siroz, hastaların %20-25'inde karaciğer yetmezliği ve ölüme neden olur. HCV ile ilişkili siroz, günümüzde karaciğer nakillerinin önde gelen sebeplerinden biridir. HCV karaciğer kanserine de yol açabilir.

Hepatit C nasıl tedavi ediliyor ve tam iyileşme elde edilebilir mi?

Avrupa’da tahmin edilen ortalama tedavi oranı %3,5’dur; ABD’de hepatit C enfeksiyonu olduğu bilinenlerin %10’undan daha azı tedavi edilmiştir. Tedavinin öncelikli hedefi hastanın vücudundan virusun yok edilmesi ve tam iyileşmenin sağlanmasıdır. Ancak yapılan başarılı tedavi mikrobun yeniden bulaşması ve tekrar enfeksiyonu önleyemez. Son yıllarda geliştirilen direk etkili antiviral ilaç kombinasyonları ile tedavide %95-100’ye yakın kalıcı başarılar elde edilmiştir. Bu yeni tedaviler ağızdan tablet olarak kullanılmakta olup 12-24 hafta sürmektedir. Bu ilaçlar tedaviyi etkileyecek anlamlı bir yan etkiye de neden olmazlar. Yeni geliştirilen ilaçlar Temmuz 2016 itibariyle de ülkemizde kullanılmaya başlanmış ve ilaç bedeli Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından da karşılanmaktadır.

Hepatit C’li hastaların çoğu normal yaşam sürebilirler. Birçok vakada tedavi ile tam iyileşme elde edilebilir. Eğer hepatit C’niz var ise kendinizi çevreden soyutlamayın. Bu virüsün öpüşmekle, sarılmakla, çatal kaşık, tabak ortak kullanımı ile, öksürük-hapşırma ile ya da emzirme ile bir başkasına geçtiği gösterilememiştir.

Karaciğer nakli olan hastada yeni karaciğerde de hepatit C ortaya çıkar mı?

Eğer karaciğer nakli öncesi hastada virusun çoğaldığını gösteren HCV RNA testi pozitif ise nakil yapılan karaciğerde de HCV enfeksiyonu gelişir.

Karaciğeri korumak önerilerileriniz nelerdir?

Alkolden kaçınılmalı, ideal kilo korunmalı, hepatit A ve B için aşılanmalı, reçetesiz ilaç kullanmadan önce doktora danışılmalıdır.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

		Dünya Hepatit Günü (WHD), her yıl 28 Temmuz'da küresel viral hepatit yükü konusunda farkındalık yaratmak ve gerçek değişimi etkilemek için dünyayı tek bir tema altında bir araya getirir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından resmen onaylanan sadece dört hastalığa özgü küresel farkındalık günlerinden birisi olan Dünya Hepatit Günü, hasta organizasyonlarını, hükümetleri, sağlık uzmanlarını, sivil toplumu, endüstriyi ve halkı viral hepatitin farkındalığını güçlendirmek için birleştiriyor.

Cenevre'de düzenlenen 69. Dünya Sağlık Asamblesi'nde, 194 hükümet, DSÖ'nün önümüzdeki 13 yıl içinde Hepatit B ve C'yi ortadan kaldırma hedefini içeren Viral Hepatit Küresel Stratejisini kabul etti. World Hepatitis Alliance, 2030 yılına kadar viral hepatiti ortadan kaldıran ilk küresel hareket olan NOhep'i başlattı. NOhep sloganıyla hepatitin ortadan kaldırılması, daha fazla farkındalık yaratılması, artan tanı ve evrensel aşılama, kan ve enjeksiyon güvenliği, zarar azaltma ve tedaviyi içeren müdahalelerle viral hepatitle mücadelede daha fazla farkındalık yaratılması hedeflenmektedir.